12. Kołobrzeski Pułk Piechoty - JW 2635 (1944 - 1958)
12. Kołobrzeski Pułk Piechoty - JW 2870 (1958 - 1962)
12. Kołobrzeski Pułk Zmechanizowany - JW 2870 (1962 - 1995)
RYS HISTORYCZNY
12. Pułk Piechoty został sformowany w 1944 roku w miejscowości Baranówka na Ukrainie, w składzie 4. Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego. 10.09.1944 r. żołnierze pułku wraz z całą 4. Dywizją Piechoty złożyli pierwszą przysięgę wojskową pod Lublinem.
Podczas II Wojny Światowej pułk wziął udział w bojach m.in. na Wale Pomorskim, forsował Kanał Hohenzollernów i zdobywał miasto Kołobrzeg, za co został 6 maja 1945 r. wyróżniony nazwą „Kołobrzeski”. Natomiast za zasługi oraz męstwo wykazane w ciężkich bojach z najeźdźcą hitlerowskim, 21.06.1945 r. jednostkę odznaczono krzyżem srebrnym Virtuti Militari.
Żołnierze 12.pp przy zdobytym bunkrze (zdj. przesłał Pan Marcin Kamiński)
Zaślubiny z morzem - Kołobrzeg 1945 r.
Przysięga żołnierzy 12.pp w Gorzowie Wielkopolskim
Po działaniach wojennych, 12. Kołobrzeski Pułk Piechoty, na krótko stacjonował w miejscowości Oborniki Wielkopolskie, a następnie w latach 1945-50 został przeniesiony do Pleszewa. W 1947 r. na pleszewskim rynku społeczeństwo przekazało żołnierzom nowy sztandar.
W 1950 r. za sprawą dyslokacji jednostek wojskowych wchodzących w skład 4. Dywizji do Województwa Zielonogórskiego 12. Kołobrzeski Pułk Piechoty na stałe zostaje przeniesiony do Gorzowa Wielkopolskiego. Również w roku 1950 pułk na 7 lat trafił do składu 5.Dywizji Piechoty. Pierwszym dowódcą, który sprowadził Pułk do Gorzowa został ppłk Stefan Orliński. 11 maja 1958 r. na Placu Grunwaldzkim nastąpiło wręczenie nowego sztandaru. Na początku stacjonowania jednostki w Gorzowie Wlkp. pułk liczył 2200 żołnierzy, trzy bataliony piechoty, kompanię czołgów T-34 i pododdziały zabezpieczenia. Również w roku 1958 jednostka zmieniła numer z numeru 2635 na nowy numer jednostki wojskowej 2870. W 1960 r. jednostka podlegała dowództwu mieszczącym się w Krośnie Odrzańskim. W tamtym czasie na uzbrojeniu pułku były m.in. karabinki Kałasznikowa AK/AKM, ręczne km Diegtiariewa DP/DPM, ciężkie km Goriunowa SG/SGM, moździerze kalibru 82 i 120 mm. W 1953 r. miejsce koni pociągowych zajęły pierwsze ciężarówki – Lubliny 51 i 63, a w latach 60-tych, dzielne Stary 660.
W roku 1962 r. 4.Dywizja Piechoty została przeformowana w Dywizję Zmechanizowaną i tak na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 023/Org. z dnia 7 marca 1962 roku 12.Kołobrzeski Pułk Piechoty istniejący według etatu Nr 2/239 został przeformowany na 12.Kołobrzeski Pułk Zmechanizowany według etatu Nr 5/324 o etatowym stanie osobowym 318 żołnierzy i 7 pracowników cywilnych. Wiązało się to z reorganizacją i przezbrajaniem na nowszy sprzęt bojowy. Na stan wprowadzono pierwsze transportery opancerzone SKOT-2A, czołgi T-54, bojowe wozy rozpoznawcze BRDM z wyrzutniami przeciwpancernych pocisków kierowanych PPK. W 1978 r. wprowadzono nowsze czołgi T-55, a pod koniec lat 80-tych zmodernizowane czołgi T-55 AM Merida, zestawy przeciwlotnicze ZSU-23-4, ZU-23-2 oraz bojowe wozy piechoty BWP-1 i samobieżne, opancerzone haubice 122 mm „Goździk”. W skład organizacyjny pułku wchodziły: dowództwo i sztab, trzy bataliony zmechanizowane, batalion czołgów średnich, bateria przeciwlotnicza, kompania rozpoznawcza, kompania łączności, pluton ochrony u regulacji ruchu, bateria artylerii samobieżnej, bateria przeciwlotnicza, kompania saperów, pluton chemiczny, kompania remontowa, kompania zaopatrzenia i medyczna.
Czołgi T-55 z 1.batalionu zmechanizowanego
Załoga transportera SKOT, podstawowego uzbrojenia pułku
Pożegnanie sztandaru 12.Pułku Piechoty
Obsługa działa SPG-9
Po zakończeniu II wojny światowej pułk realizował zadania szkoleniowe, uczestnicząc w licznych ćwiczeniach na poligonach i rozbudowuje własną bazę szkoleniową. W latach 1959- 1967 główny wysiłek kładziono na szkolenie żołnierzy rezerwy. W roku 1966 pułk rozwinięto z dotychczas dosyć "skadrowanego" etatu i tak na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0145/Org. z dnia 15 listopada 1966 roku nakazano w terminie do 31 grudnia 1967 roku przeformować pułk z obecnego etatu Nr 5/324 na etat Nr 5/387 o etatowym stanie osobowym 1636 żołnierzy i 9 pracowników cywilnych. Na przełomie lat 1968/1969 numer tego etatu zmieniono na 30/083. Kolejnym przeformowaniem podnoszącym liczbę żołnierzy w pułku było przeformowanie w 1971 roku, na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 046/Org. z dnia 25 sierpnia 1971 r. pułk przeformowano z obecnego etatu Nr 30/083 na nowy etat Nr 30/167 o etatowym stanie osobowym 1748 żołnierzy i 9 pracowników cywilnych. Jednym z większych osiągnięć jednostki było zdobycie w 1975 r. miana „Przodującego Pododdziału” w Śląskim Okręgu Wojskowym. W tym samym roku zostaje wyróżniony przez Ministra Obrony Narodowej medalem „Za osiągnięcia w służbie wojskowej”. Od 1991 r. specjalnością pułku było szkolenie kierowców. Żołnierze uczestniczyli także w licznych misjach pokojowych w ramach ONZ m.in. w Egipcie, Syrii, Kambodży, Jugosławii.
Żołnierze brali udział także w pracach na rzecz gospodarki narodowej m.in. przy budowie „Huty Katowice” i pomagając rolnictwu w woj. koszalińskim. W szczególności włączyli się w rozwój społeczno-gospodarczy i kulturalny Gorzowa Wlkp. i regionu gorzowskiego oraz realizacji licznych przedsięwzięć o charakterze patriotyczno-obronnym. M.in. pracowali przy odgruzowaniu miasta, przy budowie szpitala wojewódzkiego, pomagali rolnictwu w okresie żniw, w latach 1986-1988 przy melioracjach.
Tradycje wojenne jednostki spotykały się z uznaniem w środowisku gorzowskim, czego efektem było nadanie w 1972 r. współpracującej z pułkiem Szkole Podstawowej Nr 5 w Gorzowie Wlkp. im. „Bohaterów 12. Kołobrzeskiego Pułku Piechoty”. Udział pułku w życiu regionu spotkał się także z uznaniem miejscowych władz, o czym świadczy przyznanie pułkowi 1963 r. „Odznaki Honorowej za zasługi w rozwoju województwa zielonogórskiego”, w latach 80-tych odznak honorowych: „Za zasługi w rozwoju województwa gorzowskiego” i „Za szczególne zasługi w rozwoju miasta Gorzowa Wlkp.”
18 marca 1995 r. podczas obchodów Święta Pułku obchodzono uroczyście 50 – lecie pułku. Delegacja ze sztandarem uczestniczyła w 50- rocznicy zdobycia Kołobrzegu a w ramach obchodów na terenie pułku, odsłonięto tablicę pamiątkową na odrestaurowanym pomniku bohaterów 12 pp.
Odsłonięty w 1995 roku Pomnik Bohaterów 12 Pułku
Budynek dawnej stołówki
Budynek 1.batalionu zmechanizowanego (czas obecny)
Pomnik Bohaterów 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty
W 1996 r. pułk został ostatecznie rozformowany w ramach restrukturyzacji Wojska Polskiego a jego tradycje przejęła nowo utworzona 4 Gorzowska Brygada Zmechanizowana im Piotra Szembeka z Gorzowa.
Pozostałości po strzelnicy pułku
Dziś na terenie byłej jednostki wojskowej, dawne budynki koszarowe zostały zaadaptowane na siedziby uczelni wyższych i Starostwa Powiatu Gorzowskiego, a w parku maszyn mieszczą się prywatne warsztaty mechaniczne. Plac apelowy w godzinach pracy uczelni znika w tłumie parkujących tu samochodów, a pozostałości strzelnic wojskowych za obecnym hipermarketem Tesco skrywa przyroda.
Rzutnia granatów na poligonie
Mimo wyprowadzenia wojska z miasta nie przerwanie od 1999 r. pamięć o tradycjach wojsk pancernych podtrzymywana jest przez Związek Żołnierzy Wojska Polskiego, który organizuje co roku uroczystości święta Pułku. 18 marca każdego roku na terenie byłej jednostki wojskowej przy pomniku bohaterów 12. Kołobrzeskiego Pułku pojawiają się żołnierze tejże jednostki w galowych mundurach, którzy podczas uroczystego apelu przypominają historię swojej jednostki. Oprócz obecności byłej kadry wojskowej przybywają mieszkańcy oraz delegacje szkół, dla których takie spotkania są formą zajęć historii. Dzięki wsparciu służbowym 11. Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej podczas uroczystości na placu apelowym prezentowany jest sprzęt bojowy oraz indywidualne wyposażenie żołnierzy.
Do dnia dzisiejszego tradycję 12 Pułku podtrzymują byli żołnierze zrzeszeni w Związku Żołnierzy Wojska Polskiego – Koło nr 2 im. gen. bryg. Stefana Orlińskiego z Gorzowa Wlkp.
POCZET DOWÓDCÓW
12. Kpp
- płk Dymitr WARIOŃCZYK 1944-1945
- płk Edmund KOLENDOWSKI 1945-1945
- płk Napoleon NARUSZEWICZ 1946-1948
- mjr Izaak WILBRANT 1948-1949
- ppłk Stefan ORLIŃSKI 1949-1952
- mjr Henryk GRUSZEWSKI 1952-1953
- mjr Stanisław ŻMIJEWSKI 1953-1955
- mjr Władysław PIECZORA 1955-1955
- mjr Czesław KOWALCZYK 1955-1957
- ppłk Stanisław PINKOWSKI 1957-1957
- ppłk dypl. Kazimierz NICEWICZ 1957-1961
- ppłk dypl. Eugeniusz ŁOZOWSKI 1961-1962
- ppłk dypl. Aleksander JÓŹWIAK 1962-1962
12. Kpz
- ppłk dypl. Aleksander BERDYCHOWSKI 1962-1970
- ppłk dypl. Czesław KARKOWSKI 1970-1974
- mjr dypl. Herbert GRUCA 1974-1976
- mjr dypl. Marian SKUPIŃSKI 1977-1977
- ppłk dypl. Jerzy MADZIO 1977-1981
- ppłk dypl. Zygmunt SADOWSKI 1981-1984
- ppłk dypl. Wiesław ŁUKASIEWICZ 1984-1987
- ppłk dypl. Andrzej BILEWICZ 1987-1989
- ppłk dypl. Lech KAMIŃSKI 1989-1991
- ppłk dypl. Wacław Marek GIREK 1991-1993
- ppłk dypl. Marek DRÓZD 1993-1995
PODPORZĄDKOWANIE
4.Pomorska Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego (1944 - 1950)
5.Saska Dywizja Piechoty (1950 - 1957)
4.Pomorska Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego (1957 - 1962)
4.Pomorska Dywizja Zmechanizowana im. Jana Kilińskiego (1962 - 1995)
Tekst i zdj. Kpr. Marcin Kamiński ze Związku Żołnierzy Wojska Polskiego z Gorzowa Wlkp.
© Copyright by www.jednostki-wojskowe.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i publikowanie w całości oraz w części bez zgody autora zabronione. Wszystkie teksty, artykuły, fotografie, oraz pozostałe materiały zamieszczone na stronie www.jednostki-wojskowe.plobjęte są prawami autorskimi.