5.Saska Dywizja Pancerna im. gen. bryg. Aleksandra Waszkiewicza – JW 1606 (1957 - 1990)
RYS HISTORYCZNY
5.Dywizja Pancerna jest kontynuatorką historii 19.Dywizji Pancernej, została ona sformowana rozkazem MON nr 0025/Org. z 2 kwietnia 1957 roku, po wykonaniu tego rozkazu skład dywizji był następujący:
- Dowództwo 5.Dywizji Pancernej – JW 1606 Gubin-Komorów (etat 5/217 – sformowane na bazie Dowództwa 19.DPanc)
- 53.Kompania Sztabowa – Gubin-Komorów (etat 5/197 – istnieje)
- 73.Pułk Zmechanizowany – JW 2894 Gubin-Komorów (etat 5/219 – istnieje)
- 22.Pułk Czołgów Średnich – JW 2646 Żagań (etat 5/220 – sformowany na bazie 22.pcziapanc)
- 23.Pułk Czołgów Średnich – JW 2959 Słubice (etat 5/220 – istnieje)
- 26.Pułk Czołgów Średnich – JW 3116 Gubin-Komorów (etat 5/221 – sformowany na bazie 13.bcziapanc)
- 36.Dywizjon Artylerii Haubic – JW 3330 Gubin-Komorów (etat 5/205 – istnieje)
- 51.Szkolna Bateria Artylerii – Gubin-Komorów (etat 5/222 – istnieje)
- 84.Bateria Dowodzenia Szefa Artylerii – Gubin-Komorów (etat 5/212 – sformowana na bazie plutonu dowodzenia)
- 12.Dywizjon Artylerii Rakietowej – JW 3610 Gubin-Komorów (etat 5/208 – istnieje)
- 3.Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej – JW 3631 Gubin-Komorów (etat 5/207 – istnieje)
- 59.Batalion Łączności – JW 1787 Gubin-Komorów (etat 5/198 – istnieje)
- 66.Batalion Saperów – JW 2240 Kostrzyn (etat 5/218 –istnieje)
- 2.Batalion Rozpoznawczy – JW 2429 Kostrzyn (etat 5/199 – istnieje)
- 48.Batalion Samochodowo-Transportowy – JW 1280 Gubin-Komorów (etat 5/209 – istnieje)
- 60.Kompania Obrony Przeciwchemicznej – Gubin-Komorów (etat 5/211 – istnieje)
- 20.Ruchomy Warsztat Naprawy Czołgów – JW 3725 Słubice (etat 5/213 – sformowany na bazie 20.RBRCz)
- 27.Ruchomy Warsztat Naprawy Samochodów – JW 3876 Gubin-Komorów (etat 5/214 – sformowany na bazie 27.RWRS)
- 29.Dywizyjny Warsztat Uzbrojenia – JW 4158 Gubin-Komorów (etat 5/215 – sformowany na bazie 29.RWNSArt)
- 19.Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia – JW 1392 Gubin-Komorów (etat 5/216 – istnieje)
Przy przeformowaniu 19.DPanc w 5.DPanc rozformowaniu uległy: 69.Pułk Czołgów Średnich – JW 2643 Kostrzyn oraz 8.Szkolny Batalion Czołgów – JW 2535 Słubice
Struktura etatowa dywizji z 1957 roku przetrwała tylko rok, na podstawie rozkazu MON nr 0010/Org. z 2 października 1958 roku dokonano przeformowania dywizji w terminie do 1 grudnia 1958 roku, skład dywizji po przeformowaniu prezentował się następująco:
- Dowództwo 5.Dywizji Pancernej – JW 1606 Gubin-Komorów (etat 5/217 – etat bez zmian)
- 53.Kompania Sztabowa – Gubin-Komorów (etat 5/197 – etat bez zmian)
- 73.Pułk Zmechanizowany – JW 2894 Gubin-Komorów (zmiana etatu na 5/244)
- 22.Pułk Czołgów Średnich – JW 2646 Żagań (zmiana etatu na 5/245)
- 23.Pułk Czołgów Średnich – JW 2959 Słubice (zmiana etatu na 5/245)
- 26.Pułk Czołgów Średnich – JW 3116 Gubin-Komorów (zmiana etatu na 5/246)
- 36.Dywizjon Artylerii Haubic – JW 3330 Gubin-Komorów (zmiana etatu na 5/248)
- 51.Szkolna Bateria Artylerii – Gubin-Komorów (zmiana etatu na 5/249)
- 84.Bateria Dowodzenia Szefa Artylerii – Gubin-Komorów (zmiana etatu na 5/247)
- 12.Dywizjon Artylerii Rakietowej – JW 3610 Gubin-Komorów (etat 5/208 – etat bez zmian)
- 3.Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej – JW 3631 Gubin-Komorów (zmiana etatu na 5/239)
- 59.Batalion Łączności – JW 1787 Gubin-Komorów (zmiana etatu na 5/233)
- 66.Batalion Saperów – JW 2240 Kostrzyn (zmiana etatu na 5/243)
- 2.Batalion Rozpoznawczy – JW 2429 Kostrzyn (zmiana etatu na 5/242)
- 48.Batalion Samochodowo-Transportowy – JW 1280 Gubin-Komorów (etat 5/209 – etat bez zmian)
- 60.Kompania Obrony Przeciwchemicznej – Gubin-Komorów (zmiana etatu na 5/240)
- 20.Ruchomy Warsztat Naprawy Czołgów – JW 3725 Słubice (zmiana etatu na 5/250)
- 27.Ruchomy Warsztat Naprawy Samochodów – JW 3876 Gubin-Komorów (etat 5/214 – etat bez zmian)
- 29.Dywizyjny Warsztat Uzbrojenia – JW 4158 Gubin-Komorów (etat 5/215 – etat bez zmian)
- 19.Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia – JW 1392 Gubin-Komorów (etat 5/216 – etat bez zmian)
Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 077/Org. z 19 września 1960 roku przeformowano 3.Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej na nowy etat nr 5/258.
W terminie do 1 listopada 1961 roku nastąpiło kolejne przeformowanie dywizji, zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 059/Org. z 15 lipca 1961 roku dywizja otrzymała nowe etaty i dokonano zmian w niektórych jednostkach dywizji, skład dywizji po tym przeformowano był następujący:
- Dowództwo 5.Dywizji Pancernej – JW 1606 Gubin-Komorów (do etatu włączono 53.Kompanię Sztabową)
- 73.Pułk Zmechanizowany – JW 2894 Gubin-Komorów
- 22.Pułk Czołgów Średnich – JW 2646 Żagań
- 23.Pułk Czołgów Średnich – JW 2959 Słubice
- 26.Pułk Czołgów Średnich – JW 3116 Gubin-Komorów
- 36.Dywizjon Artylerii Haubic – JW 3330 Kostrzyn (przebazowanie z Gubina)
- 84.Bateria Dowodzenia Szefa Artylerii – Kostrzyn (przebazowanie z Gubina)
- 12.Dywizjon Artylerii Rakietowej – JW 3610 Kostrzyn (przebazowanie z Gubina)
- 3.Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej – JW 3631 Gubin-Komorów
- 59.Batalion Łączności – JW 1787 Gubin-Komorów
- 66.Batalion Saperów – JW 2240 Kostrzyn
- 58.Kompania Rozpoznawcza – Gubin (sformowana na bazie 2.br)
- 48.Batalion Transportowy – JW 1280 Gubin-Komorów (sformowany na bazie 48.bsam-tr)
- 60.Kompania Obrony Przeciwchemicznej – Gubin-Komorów
- 56.Batalion Medyczny – JW 3805 Gubin (sformowany na nowo)
- 20.Ruchomy Warsztat Naprawy Czołgów – JW 3725 Słubice
- 27.Ruchomy Warsztat Naprawy Samochodów – JW 3876 Gubin-Komorów
- 29.Dywizyjny Warsztat Uzbrojenia – JW 4158 Gubin-Komorów
- 19.Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia – JW 1392 Gubin-Komorów
- 1.Piekarnia Wojskowa – Gubin (sformowana na nowo)
- Samodzielny Klucz Lotnictwa Łącznikowego – Babimost (sformowany na nowo)
- 218.Wojskowa Stacja Pocztowa – JW 3780 Gubin (sformowana na nowo)
W czasie tej reorganizacji rozformowano 51.Szkolną Baterię Artylerii.
Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 030/Org. z 23 marca 1962 roku w skład dywizji wszedł nowo sformowany 24.Dywizjon Artylerii – JW 2790 Sulechów. Niedługo potem zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 055/Org. z 21 maja 1962 roku ze składu dywizji wyłączono 12.Dywizjon Artylerii Rakietowej i przekazano go Dowódcy 4.Dywizji Zmechanizowanej.
W roku 1963 zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 057/Org. z 8 kwietnia 1963 roku wykonano następujące zmiany organizacyjne:
- 38.Pułk Zmechanizowany – JW 3001 Kożuchów wyłączono ze składu 11.Dywizji Pancernej i włączono w skład 5.DPanc
- 22.Drezdeński Pułk Czołgów Średnich – JW 2646 Żagań wyłączono ze składu 5.DPanc i włączono w skład 11.DPanc
- 73.Pułk Zmechanizowany został przeformowany w 73.Pułk Czołgów Średnich – JW 2894 Gubin
Do kolejnych sporych zmian organizacyjnych doszło w roku 1967, wtedy to zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 038/Org. z 14 marca 1967 roku oraz wykonawczym zarządzeniem Szefa Sztabu 5.DPanc nr 078 z 7 lipca 1967 roku na bazie jednostek logistycznych 20.RWNCz, 27.RWNS i 29.DWU sformowano 5.Batalion Remontowy – JW 3876 Gubin
Rozkazem MON nr 07/MON z 4 maja 1967 r. przemianowano 26.Pułk Czołgów Średnich na 27.Pułk Czołgów Średnich.
Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 0133/Org. z 12 września 1967 roku w terminie do 30 listopada 1967 r. przeformowano 3.daplot w 5.Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – JW 3631 Gubin.
Rozkazem MON nr 025/MON z 30 września 1967 r. przemianowano 38.Pułk Zmechanizowany na 13.Pułk Zmechanizowany.
Nieznanym mi rozkazem wyłączono ze składu 5.DPanc 24.Dywizjon Artylerii i przekazano go dowódcy 4.Dywizji Zmechanizowanej, w zamian z 4.DZ do składu 5.DPanc przybył 18.Dywizjon Artylerii – JW 2337 Kostrzyn.
W 1968 przeformowano dywizję na nowy etat, jej struktura po przeformowaniu była następująca:
- Dowództwo 5.Saskiej Dywizji Pancernej im. gen. bryg. Aleksandra Waszkiewicza – JW 1606 Gubin
- Kompania Ochrony i Regulacji Ruchu – Gubin
- 13.Pułk Zmechanizowany – JW 3001 Kożuchów
- 23.Pułk Czołgów Średnich – JW 2959 Słubice
- 27.Sudecki Pułk Czołgów Średnich im. Niemieckich Bojowników Antyfaszystowskich – JW 3116 Gubin
- 73.Pułk Czołgów Średnich – JW 2894 Gubin
- 113.Pułk Artylerii – JW 3330 Kostrzyn (sformowany na bazie 36.dah)
- 18.Dywizjon Artylerii – JW 2337 Kostrzyn
- 84.Bateria Dowodzenia Szefa Artylerii - Kostrzyn
- 5.Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – JW 3631 Gubin
- 25.Dywizjon Artylerii Rakietowej – JW 3776 Gubin (sformowany na nowo)
- 59.Batalion Łączności – JW 1787 Gubin
- 66.Batalion Saperów – JW 2240 Kostrzyn
- 2.Batalion Rozpoznawczy – JW 2429 Gubin (sformowany na bazie 58.kr)
- 56.Batalion Medyczny – JW 3805 Gubin
- 5.Batalion Zaopatrzenia – JW 1280 Gubin (sformowany na bazie 48.btr, 19.DPZ i 1.PWojsk)
- 5.Batalion Remontowy – JW 3876 Gubin
- 60.Kompania Chemiczna – Gubin (przemianowana z 60.kpchem)
Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 064/Org. z 5 września 1969 roku sformowano w składzie dywizji 28.Kompanię Radiotechniczną z m.p. Gubin wg etatu nr 30/088.
Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 023/Org. z 24 lutego 1973 roku przeformowano 28.Kompanię Radiotechniczną na 28.Kompanię Dowodzenia Szefa OPL wg etatu nr 30/178.
Rozkazem MON nr Pf-12/MON z 28 lipca 1977 roku przemianowano 66.Batalion Saperów na 14.Batalion Saperów z zachowaniem miejsca dyslokacji i nr JW.
W kolejnych latach nie nastąpiły znaczące zmiany strukturalne w dywizji, a sama dywizja została przeformowana w 1990 roku w dywizję zmechanizowaną, a więc historia tej jednostki jako dywizji pancernej zakończyła się.
TRADYCJE, PATRON i ŚWIĘTA
Rozkazem MON nr Pf-5/MON z 7 marca 1985 roku dywizja otrzymała imię gen. bryg. Aleksandra Waszkiewicza.
POCZET DOWÓDCÓW
- płk dypl. Mateusz Lach (1957-1962)
- gen. bryg. Stanisław Antos (1962-1964)
- płk dypl. Bronisław Zduńczyk (1964-1965)
- płk dypl. Henryk Rapacewicz (1965-1967)
- gen. bryg. Władysław Szymłowski (1967-1973)
- gen. bryg. Zbigniew Maziej (1973-1976)
- gen. bryg. Zdzisław Głuszczyk (1976-1980)
- płk dypl. Julian Lewiński (1980-1984)
- płk dypl. Tadeusz Wilecki (1984-1986)
- płk dypl. Leon Komornicki (1986-1988)
- płk dypl. Zbigniew Jabłoński (1989-1990)
PODPORZĄDKOWANIE
Poszukuję brakujących nr rozkazów dotyczących zmian dyslokacji, przeformowań, jeśli posiadacie Państwo takie dane proszę o kontakt, mile widziane również inne dane uzupełniające ten materiał This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Materiał przygotowany na podstawie książek:
K.Czernikowski – „Wojska Lądowe – Część I Okręgi Wojskowe, Korpusy i Dywizje 1943-2008”, Elbląg 2008
K.Czernikowski – „Wojska Lądowe – Część II Jednostki Wojskowe Korpusów i Dywizji 1943-2008”, Elbląg 2008
© Copyright by www.jednostki-wojskowe.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i publikowanie w całości oraz w części bez zgody autora zabronione. Wszystkie teksty, artykuły, fotografie, oraz pozostałe materiały zamieszczone na stronie www.jednostki-wojskowe.plobjęte są prawami autorskimi.