5.Brygada Inżynieryjno-Saperska (1944 - 1946)
5.Mazurski Pułk Saperów (1946 - 1961)
5.Mazurska Brygada Saperów (1961 - 2001)
5.Pułk Inżynieryjny im. gen. Ignacego Prądzyńskiego (2001 - obecnie)
RYS HISTORYCZNY
Pułk jest jednostką inżynieryjną, której zadaniem jest udzielać wsparcia inżynieryjnego Wojskom Lądowym. Pułk jest także aktywny na arenie międzynarodowej, żołnierze pułku biorą udział w misjach zagranicznych, w strukturach NATO, pułk podlegał wielonarodowej 29.Brygadzie Inżynieryjnej, której dowództwo stacjonowało w Aldershot w Wielkiej Brytanii. W strukturach pułku funkcjonuje także Patrol Saperski który obejmuje swoim zasięgiem obszar zachodniego Pomorza.
Historia pułku zaczyna się w roku 1921, kiedy to został sformowany w Krakowie jako 5.Pułk Saperów, w roku 1929 pułk został przeformowany w Batalion, w czasie kampanii wrześniowej działał w składzie Armii „Kraków” i brał udział w budowie przepraw przez Wisłę i Dunajec.
Późnowojenna historia jednostki to historia 5 Brygady Inżynieryjno-Saperskiej, którą rozpoczęto formować w ramach 3 Armii Wojska Polskiego na podstawie rozkazu Nr 41 Naczelnego Dowództwa z dnia 6.10.1944 r., jako jednostkę o numerze poczty polowej nr 56766 według etatu nr 012/88, jednostkę formowano w m. Jarosław.
Wojenny skład 5 Brygady Inżynieryjno-Saperskiej był następujący:
Pododdział | Numer poczty polowej | Numer etatu |
Dowództwo 5 Brygady Inżynieryjno-Saperskiej | 56766 | 012/88 |
Kompania Dowodzenia | - | 012/89 |
Zmotoryzowana Kompania Sapersko-Zwiadowcza | - | 012/198 |
34 Batalion Saperów | 56760 | 012/109 |
36 Batalion Saperów | 83803 | 012/109 |
38 Batalion Saperów | 56780 | 012/109 |
39 Batalion Saperów | 83806 | 012/109 |
Park Lekkich Przepraw | - | 012/90 |
Pluton Sanitarny | - | 012/152 |
Wojskowa Stacja Pocztowa nr 3075 | 56785 | 014/97-B |
W związku z zaniechaniem formowania 3 Armii W.P. na podstawie rozkazu Naczelnego Dowództwa Nr 59 z dnia 15.11.1944 r. brygadę przekazano do dyspozycji Naczelnego Dowódcy i tak brygada została jednostką Frontu.
Po przybyciu na Pomorze, rozkazem Naczelnego Dowódcy nr 022/Org. z dnia 22.01.1946 r. w terminie do dnia 28.02.1946 r. brygadę przeformowano na 5 Mazurski Pułk Saperów według etatu nr 13/14 o stanie osobowym 1000 wojskowych i 1 kontraktowy. Z dniem 30.04.1946 r. na podstawie rozkazu Naczelnego Dowódcy nr 053/Org. z dnia 30.03.1946 r. pułk otrzymał 4-cyfrowy numer jednostki wojskowej który jednostka posiada do dnia dzisiejszego.
Rok później doszło do pewnej redukcji stanu jednostki, na podstawie rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 068/Org. z dnia 1.03.1947 r. w terminie do dnia 31.03.1947 r. pułk przeformowano na etat nr 13/18 o stanie osobowym 775 wojskowych i 5 kontraktowych.
W sierpniu 1950 r. w związku z wprowadzeniem pierwszej wersji planu mobilizacyjnego "PM-1" pułk wpisano do planu jako jednostkę która ma pozostać na czas wojenny według etatu pokojowego.
W 1951 r. na podstawie rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0044/Org. z dnia 17.05.1951 r. w terminie do dnia 1.12.1951 r. pułk przeformowano na etat nr 13/33 o stanie osobowym 902 wojskowych i 35 kontraktowych.
Rok później na mocy rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0087/Org. z dnia 12.12.1952 r. w terminie do dnia 20.01.1953 r. pułk przeformowano na etat nr 13/46 o stanie osobowym 830 wojskowych i 11 kontraktowych.
W marcu 1953 r. wprowadzono kolejny plan mobilizacyjny "PM-53", w planie tym uwzględniono już znacznie szersze zadania dla 5 Pułku Saperów, otóż na bazie pułku na czas wojenny miano rozwinąć 5 Brygadę Saperów o następującym składzie.
Skład 5 Brygady Saperów rozwijanej na bazie 5 Pułku Saperów według planu "PM-53".
Pododdział | Etat wojenny | Czas mobilizacji |
Dowództwo 5 Brygady Saperów | 013/30 | N-4 |
101 Batalion Saperów | 013/31 | N-4 |
189 Batalion Saperów | 013/31 | N-4 |
140 Batalion Saperów | 013/31 | N-5 |
173 Specjalny Batalion Saperów | 013/32 | N-5 |
107 Zmotoryzowany Batalion Saperów | 013/33 | N-5 |
67 Park Przepraw | 013/34 | N-4 |
195 Kompania Zwiadowcza | 013/35 | N-4 |
119 Kompania Techniczna | 013/36 | N-4 |
135 Kompania Przeszkód Elektryzowanych | 013/37 | N-5 |
124 Kompania Budowy S.D. Dowódcy Armii | 013/38 | N-4 |
129 Kompania Samochodowo-Transportowa | 013/39 | N-5 |
Pluton Dowodzenia 5 Brygady Saperów | 013/41 | N-4 |
Pluton Ewakuacyjno-Sanitarny 5 Brygady Saperów | 013/40 | N-5 |
301 Wojskowa Agencja Pocztowa | 014/31 | N-5 |
Wydział Informacji 5 Brygady Saperów | 032/5 | N-5 |
Pluton Ochrony Wydziału Informacji 5 Brygady Saperów | 032/1 | N-5 |
Takie ustawienie brygady na czas "W" utrzymano również w kolejnym wprowadzonym pod koniec 1955 roku planie mobilizacyjnym "ZPM-53".
W ostatnim kwartale 1956 r. na podstawie rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0047/Org. z dnia 30.10.1956 r. w terminie do dnia 30.12.1956 r. pułk przeformowano na etat nr 13/68 o stanie osobowym 785 wojskowych i 7 kontraktowych. Jednak etat ten nie utrzymał się długo i rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 031/Org. z dnia 19.04.1957 r. w terminie do dnia 15.08.1957 r. pułk przeformowano na etat nr 13/80 o stanie osobowym 642 wojskowych i 6 kontraktowych.
Z dniem 15.12.1958 r. wprowadzono kolejny plan mobilizacyjny "PM-58", dla pułku była to tym razem zmiana, zmienił się skład brygady którą pułk dotychczas miał zmobilizować, wg planu "PM-58" skład mobilizowanej przez pułk 5 Brygady Saperów miał być następujący:
Pododdział | Etat wojenny | Czas mobilizacji |
Dowództwo 5 Brygady Saperów | 013/79 | N-4 |
30 Kompania Dowodzenia | 013/80 | N-4 |
195 Kompania Rozpoznania Inżynieryjnego | 013/81 | N-4 |
101 Batalion Saperów | 013/82 | SA |
140 Batalion Saperów | 013/82 | N-4 |
189 Batalion Saperów | 013/82 | N-4 |
107 Batalion Saperów | 013/82 | N-4 |
84 Batalion OZap | 013/83 | N-4 |
173 Batalion Inżynieryjno-Drogowy | 013/89 | N-4 |
86 Batalion Budowy Mostów | 013/90 | N-4 |
67 Park Przepraw | 013/91 | SA/N-3 |
135 Kompania Minowania Kierowanego | 013/86 | N-4 |
119 Kompania Obsługi Technicznej | 013/87 | N-4 |
129 Kompania Samochodowo-Transportowa | 013/88 | N-4 |
26 Kompania Medyczno-Sanitarna | 04/91 | N-4 |
Pluton Obrony Przeciwchemicznej | 04/102 | N-4 |
48 Brygadowy Punkt Zaopatrzenia | 013/60 | N-4 |
29 Rzeźnia Polowa | 013/62 | N-4 |
95 Piekarnia Polowa | 013/61 | N-4 |
194 Wojskowa Stacja Pocztowa | 02/108 | N-4 |
Bank Wojska Polskiego - Kasa Polowa nr 28 | 02/131 | N-4 |
Wykazem zmian nr 00110 z 6.02.1959 r. istniejący na czas "W" Pluton Obrony Przeciwchemicznej otrzymał nowy etat nr 012/13.
Kolejny punkt zwrotny w historii jednostki to zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego nr 064/Org. z dnia 7.08.1961 r. , w którym nakazano w terminie do dnia 15.09.1961 r. przeformować 5 Pułk Saperów w 5 Brygadę Saperów według etatu nr 13/104 o stanie osobowym 1527 wojskowych i 11 pracowników cywilnych. Po tej zmianie pokojowej natychmiast wykazem zmian nr 00490 z dnia 2.09.1961 r. dokonano również korekty ustawienia brygady na czas wojenny, poza skróceniem czasu mobilizacji dokonano korekty składu brygady, który był po tej zmianie następujący:
Pododdział | Etat wojenny | Czas mobilizacji |
Dowództwo 5 Brygady Saperów | 013/111 | N+2 |
195 Kompania Rozpoznania Inżynieryjnego | 013/112 | N+2 |
101 Batalion Saperów | 013/113 | N+2 |
140 Batalion Saperów | 013/113 | N+2 |
189 Batalion Saperów | 013/113 | N+2 |
21 Batalion Maszyn Inżynieryjnych | 013/116 | N+2 |
173 Batalion Inżynieryjno-Drogowy | 013/114 | N+2 |
86 Batalion Budowy Mostów | 013/115 | N+2 |
67 Park Przepraw | 013/117 | N+2 |
96 Ruchomy Warsztat Naprawy Sprzętu Inżynieryjnego i Samochodów | 013/122 | N+2 |
129 Kompania Samochodowo-Transportowa | 013/118 | N+2 |
26 Kompania Medyczna | 013/119 | N+2 |
Pluton Obrony Przeciwchemicznej | 013/121 | N+2 |
48 Brygadowy Punkt Zaopatrzenia | 013/123 | N+2 |
95 Piekarnia Polowa | 013/124 | N+2 |
Jak można zauważyć niektóre jednostki wykreślono z planu, do tego składu wojennego brygady wykazem zmian nr 0095 z 27.02.1962 r. dopisano jeszcze 301 Wojskową Agencję Pocztową według etatu nr 014/66 oraz 51 Kasę Polową Narodowego Banku Polskiego wg etatu nr 05/167, obie jednostki miały być zmobilizowane w czasie N+2.
W roku 1963 wprowadzono nowy plan mobilizacyjny "PM-63" i ustawienie wojenne brygady nie zmieniło się zbytnio, jedną ze zmian była zmiana nazwy 21 Batalionu Maszyn Inżynieryjnych, który przemianowano na 95 Batalion Maszyn Inżynieryjnych.
W marcu 1964 r. wykazem zmian nr 00185/X do planu mobilizacyjnego "PM-63" dokonano zmian w ustawieniu brygady i jej skład po tych zmianach był następujący:
Pododdział | Etat wojenny | Czas mobilizacji |
Dowództwo 5 Brygady Saperów | 013/126 | N+2 |
195 Kompania Rozpoznania Inżynieryjnego | 013/112 | N+2 |
101 Batalion Saperów | 013/113 | SA |
140 Batalion Saperów | 013/113 | N+2 |
189 Batalion Saperów | 013/113 | N+2 |
173 Batalion Inżynieryjno-Drogowy | 013/114 | N+2 |
99 Batalion Minowania i Niszczeń | 013/128 | N+2 |
86 Batalion Budowy Mostów | 013/129 | N+2 |
78 Kompania Mostów Składanych | 013/130 | N+2 |
79 Kompania Maskowania | 013/131 | N+2 |
80 Kompania Wydobywania i Oczyszczania Wody | 013/132 | N+2 |
67 Park Przepraw | 013/117 | SA |
96 Ruchomy Warsztat Naprawy Sprzętu Inżynieryjnego i Samochodów | 013/122 | N+2 |
129 Kompania Samochodowo-Transportowa | 013/118 | N+2 |
26 Kompania Medyczna | 013/119 | N+2 |
Pluton Obrony Przeciwchemicznej | 013/133 | N+2 |
48 Brygadowy Punkt Zaopatrzenia | 013/134 | N+2 |
95 Piekarnia Polowa | 013/124 | N+2 |
301 Wojskowa Agencja Pocztowa | 014/66 | N+2 |
51 Kasa Polowa Narodowego Banku Polskiego | 05/167 | N+2 |
Podczas przeprowadzania tych zmian organizacyjnych 95 Batalion Maszyn Inżynieryjnych wyłączono ze składu brygady.
W 1967 roku dokonano pewnych zmian w ustawieniu wojennym planowanej do rozwinięcia brygady, wykazem zmian nr 0023 z dnia 6.01.1967 r. polecono ze składu brygady i planu mobilizacyjnego wykreślić 78 Kompanię Mostów Składanych. Kolejną zmianę dokonano zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 001/Mob. z dnia 18.04.1967 r. nakazano wykreślić z planu mobilizacyjnego będące w składzie brygady 301 Wojskową Agenchę Pocztową oraz 51 Kasę Polową N.B.P., które weszły do etatu Dowództwa 5 BSap.
Z dniem 1 stycznia 1969 roku wprowadzono nową numerację etatów w związku z wprowadzeniem nowego systemu ILORAZ-M. Pokojowy etat nr 13/114 został zmieniony na nr 33/002, nowe etaty wojenne otrzymały również oddziały przewidywanej na czas wojenny brygady saperów.
Pododdział | Nowy numer etatu wojennego |
Dowództwo 5 Brygady Saperów | 33/616 |
195 Kompania Rozpoznania Inżynieryjnego | 33/605 |
101 Batalion Saperów | 33/606 |
140 Batalion Saperów | 33/606 |
189 Batalion Saperów | 33/606 |
173 Batalion Inżynieryjno-Drogowy | 33/607 |
99 Batalion Minowania i Niszczeń | 33/618 |
86 Batalion Budowy Mostów | 33/619 |
79 Kompania Maskowania | 33/621 |
80 Kompania Wydobywania i Oczyszczania Wody | 33/622 |
67 Park Przepraw | 33/608 |
96 Ruchomy Warsztat Naprawy Sprzętu Inżynieryjnego i Samochodów | 33/613 |
129 Kompania Samochodowo-Transportowa | 33/609 |
26 Kompania Medyczna | 33/610 |
Pluton Obrony Przeciwchemicznej | 33/623 |
48 Brygadowy Punkt Zaopatrzenia | 33/624 |
95 Piekarnia Polowa | 33/615 |
Na podstawie zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 028/Org. z dnia 3.04.1970 r. do etatu nr 33/002 dla 5 Brygady Saperów wprowadzono Wykaz Dodatkowy nr 1. Następnie zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 069/Org. z dnia 8.11.1972 r. w terminie do dnia 28.02.1973 r. nakazano brygadę przeformować na etat nr 33/033 o stanie osobowym 1706 wojskowych i 21 pracowników cywilnych, jednocześnie zachowując Wykaz Dodatkowy nr 1. Jednocześnie nowy etat nr 33/033 był etatem wojenno-pokojowym, w związku z tym z planu mobilizacyjnego "PM-72" wykreślono wszystkie dotychczas wpisane oddziały, a przy brygadzie zapisano że na czas "W" ma ona przejść na wojenny stan etatowy.
W roku 1983 na mocy Rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr Pf 21/MON z dnia 15.09.1983 r. jednostka otrzymała imię patrona gen. Ignacego Prądzyńskiego.
Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 026/Org. z dnia 30.05.1987 r. unieważniono Wykaz Dodatkowy nr 1 dotychczas dołączony do etatu nr 33/033.
W roku 1994 nowy sztandar ufundowany przez społeczność Szczecina. W związku z kolejną reorganizacją Sił Zbrojnych RP z dniem 1 stycznia 2001 5.Brygada Saperów stała się 5.Pułkiem Inżynieryjnym. W roku 2004 1.batalion inżynieryjny został wyróżniony tytułem „Wzorowego pododdziału Wojsk Lądowych”. Święto pułku ustanowiono na 8 maja.
TRADYCJE, PATRON i ŚWIĘTA
DECYZJA Nr 44/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 13 marca 2001 r. w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji, imienia patrona, sztandaru i ustanowienia dorocznego Święta 5 Pułku Inżynieryjnego w Szczecinie.
W związku z przeformowaniem 5 Brygady Saperów w Szczecinie na 5 Pułk Inżynieryjny i dla zachowania w pamięci chlubnych tradycji orężnych tego związku taktycznego, na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 1992 r. o ustanowieniu Święta Wojska Polskiego (Dz. U. Nr 60, poz. 303), postanowień rozkazu Nr 1/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 stycznia 1991 r, w sprawie dziedziczenia i kultywowania tradycji oręża polskiego (Dz. Rozk. MON poz. 1) oraz ustawy o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 lutego 1993 r. (Dz. U. Nr 34, poz. 154), z dniem 3 maja 2001 r. polecam:
1. 5 Pułkowi Inżynieryjnemu przejąć dziedzictwo i z honorem kontynuować tradycje:
1) 5 Pułku Saperów 1921—1929;
2) 5 Batalionu Saperów 1929—1939;
3) 5 Brygady Saperów 1944—2000.
2. Przyjąć imię patrona gen. Ignacego Prądzyńskiego.
3. Przejąć sztandar rozformowanej 5 Brygady Saperów.
4. Doroczne Święto obchodzić w dniu 8 maja.
*Co ciekawe w powyżej decyzji jest błąd, bo w okresie 1946-1961 jednostka była pułkiem a nie ciągle brygadą jak to napisano w decyzji.
DECYZJA Nr 145/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 3 czerwca 2004 r. w sprawie wprowadzenia oznaki rozpoznawczej i proporczyka na beret 5 Pułku Inżynieryjnego im. gen. Ignacego Prądzyńskiego w Szczecinie
Na podstawie § 4 ust. 1 i 2 zarządzenia Nr 28/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 maja 1996 r. w sprawie odznak pamiątkowych i odznak absolwentów oraz oznak dla celów rozpoznawczych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Rozk. MON, poz. 178 oraz z 1998 r. poz. 64) — po zasięgnięciu opinii Komisji Historycznej do spraw Symboliki Wojskowej — ustala się, co następuje:
1. Wprowadza się oznakę rozpoznawczą, zwaną dalej „oznaką”, i proporczyk na beret, zwany dalej „proporczykiem”, 5 Pułku Inżynieryjnego im. gen. Ignacego Prądzyńskiego w Szczecinie.
Oznaka rozpoznawcza na mundur
STRUKTURA
- dowództwo i sztab
- kompania dowodzenia
- 1 batalion inżynieryjny
- 2 batalion inżynieryjny
- batalion logistyczny
- kompania pontonowa
- grupa zabezpieczenia medycznego
- Patrol Rozminowania Nr 1
POCZET DOWÓDCÓW
- ppłk Jan Fogiel (1921-1922) – 5 psap
- płk Norbert Rustkowski (1922-1923) – 5 psap
- płk Włodzimierz Dziakiewicz (1923-1925) – 5 psap
- płk Ignacy Boerner (1925-1927) – 5 psap
- ppłk Wiktor Batycki (1927-1929) – 5 psap
- płk Andrzej Stonoga (1944-1946) – 5 BSap
- płk Stanisław Perko (1946-1947) – 5 psap
- płk Stanisław Wesołowski (1948-1951) – 5 psap
- płk Edward Kozłowski (1951-1953) – 5 psap
- płk Julian Okuniewski (1953-1954) – 5 psap
- mjr Adam Siekierzycki (1954-1955) – 5 psap
- płk Tadeusz Bełza (1955-1959) – 5 psap
- mjr Józef Kąsek (1959-1959) – 5 psap
- płk Stanisław Jurneczko (1959-1966) – 5 psap. 5 BSap
- płk Adam Siekierzycki (1966-1975) – 5 BSap
- płk Jan Kuźmicz (1975-1976) – 5 BSap
- płk Zdzisław Stelmaszczuk (1976-1978) – 5 BSap
- płk Józef Soja (1979-1981) – 5 BSap
- płk Kazimierz Górny (1981-1982) – 5 BSap
- płk Gustaw Łasak (1982-1986) – 5 BSap
- płk Jerzy Banatowicz (1986-1988) – 5 BSap
- płk Marian Łuczak (1988-1993) – 5 BSap
- płk Marian Dąbrowski (1993-1996) – 5 BSap
- płk Stanisław Białek (1996-2002) – 5 BSap, 5 pinż
- płk Mirosław Pstrokoński (2002-2006)
- płk Jerzy Szcześniak (2006 - 2011)
- płk Jacek Kwiatkowski (2011 - 2.X.2017)
- cz. p.o. ppłk dypl. Piotr Bednarczyk (2.X.2017 - 12.III.2018)
- płk Piotr Bednarczyk (12.III.2018 - 27.IX.2019)
- cz. p.o. ppłk Jerzy Łuszczykiewicz (27.IX.2019 - 9.XII.2019)
- płk mgr inż. Mariusz Ochalski (9.XII.2019 - 4.III.2022)
- cz. p.o. ppłk Adam Trzaszczka (4.III.2022 - 4.IV.2022)
- płk Wojciech Rudnikowicz (4.IV.2022 - obecnie)
PODPORZĄDKOWANIE
Dowództwo Wojsk Lądowych ( - 31.XII.2013)
Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych (1.I.2014 - obecnie)
© Copyright by www.jednostki-wojskowe.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i publikowanie w całości oraz w części bez zgody autora zabronione. Wszystkie teksty, artykuły, fotografie, oraz pozostałe materiały zamieszczone na stronie www.jednostki-wojskowe.pl objęte są prawami autorskimi.