21.Pułk Ułanów Nadwiślańskich
Historia pułku zaczyna się w lipcu 1920 roku, gdy jako 11.Pułk Konnych Strzelców Granicznych został sformowany w Starej Wsi. Tworzenie pułku zostało oparte na bazie słuchaczy podoficerskich szkół strzelców granicznych z Ciechanowa i Starej Wsi. Do pułku przydzielono również pluton marszowy karabinów maszynowych ze szwadronu zapasowego 17.Pułku Ułanów. Dowódcą nowo sformowanego pułku został mjr Bohdan Dąbrowski. Jednak pułk miał początkowe problemy organizacyjne i kadrowe, mimo to dowódca meldował gotowość pułku. Wobec takiej sytuacji nowym dowódcą pułku 29 lipca 1920 roku został płk Aleksander Kunicki. W kolejnych tygodniach pułk przechodzi do Starej Miłosnej później do Wawra i do Nieporętu. W tym czasie 1.szwadron przechodzi pod dowództwo gen. Wojciecha Falewicza, w dalszych działaniach wojennych pułk zostaje podporządkowany dowódcy odcinka „Zegrze” płk Aleksandrowi Małachowskiemu. Następnie w połowie sierpnia pułk przechodzi pod rozkazy gen. Karnickiego w rejon Płocka. W wyniku samowolnych decyzji dowódcy pułk, zostaje on odwołany ze stanowiska a na jego miejsce mianowany zostaje mjr Władysław Dąbrowski. W połowie września pułk zostaje wycofany do Pruszkowa, gdzie ponownie dowodzenia przejmuje płk Kunicki. 24 września pułk wchodzi w skład 3.Brygady Jazdy płk Feliksa Dziewickiego i kieruję się w stronę Wilna. Po wielu zadaniach jakie pułk wykonywał na wschodzie, w listopadzie został zluzowany przez 214.Pułk Ułanów i powrócił w kierunku Radunia. W grudniu do pułku zostaje przydzielony pluton jeźdźców z likwidowanego 6.Pułku Strzelców Granicznych, w tym także czasie zmieniona zostaje nazwa na 21.Pułk Ułanów oraz wyznaczone miejsce postoju na Hrubieszów. Płk Kunicki dowodził pułkiem do 23 czerwca 1923, kolejnym dowódcą pułku został płk Władysław Rozlau. W okresie międzywojennym pułk prowadził intensywne szkolenie, ale także pomagał ludności cywilnej w odbudowie Rzeczypospolitej. W dowód uznania 15 czerwca 1924 roku pułk otrzymał od okolicznych ziemian sztandar.
Sztandar 21.Pułku Ułanów Nadwiślańskich
Kolejna zmiana na stanowisku dowódcy odbyła się 12 czerwca 1929 roku gdy dowództwo pułkiem objął płk Roman Safar. Tuż przed wybuchem II wojny światowej dowódcą pułku został ppłk Kazimierz Suski de Rostwo, on prowadził pułk w czasie ciężkich wrześniowych walk. W nocy poprzedzającej wybuch wojny w trybie alarmowym pułk został przesunięty w okolice granicy z Niemcami, do lasów między Kłobuckiem a rzeczką Liswartą. Rankiem 1 września 1939 oddziały niemieckiej 1.Dywizji Pancernej uderzyły na pozycje 21.Pułku Ułanów, mimo kilkukrotnych ataków niemieckich oddziałów ułani wspomagani przez inne pułki Wołyńskiej Brygady Kawalerii oraz pociąg pancerny „Śmiały” skutecznie stawiały opór, bitwa pod Mokrą trwała około 10 godzin. W walkach tych brygada straciła około 400 zabitych, straty pułku to około kilkudziesięciu zabitych i kilkudziesięciu rannych, dodatkowo pułk stracił około 60 koni, 2 działka ppanc. i 2 ckm. Wieczorem 1 września polskie oddziały wycofały się na nowe pozycje obronne. 21.Pułk Ułanów pozostał w odwodzie. 8 września Wołyńska Brygada Kawalerii walczyła pod Cyrusową Wolą, zadaniem 21.Pułku Ułanów wspieranego przez 2.DAK była obrona lasu od strony zachodniej. W walkach tych pułk poniósł bardzo ciężkiej straty, pozostała część pułku przebijała się w stronę Warszawy. 13 września pułki Wołyńskiej Brygady Kawalerii (12. i 21.) dostały rozkaz uderzenia na Mińsk Mazowiecki, w okolicach miejscowości Cyganka pułki dostały się pod silny ogień niemiecki i poniosły znaczne straty. Po takim przebiegu walk, dowództwo zadecydowało że pułki mają wycofać się na wschód, 14 września podczas próby przekroczenia rzeki Świder pod miejscowością Wólka Mlądzka został ranny dowódca pułku płk Kazimierz Suski do Rostwo, wobec tego dowództwo nad resztkami pułku objął rtm. Tadeusz Znamierowski. 15 września utworzone zostało Zgrupowanie Kawalerii pod dowództwem mjr Józefa Juniewicza, w jego skład wszedł dywizjon dowodzony przez rtm. Znamierowskiego w składzie którego był 2.szwadron 21.Pułku Ułanów oraz szwadron 12.Pułku Ułanów. W czasie ciężkich walk pod Łomiankami ranny został dowódca zgrupowania rtm. Tadeusz Znamierowski. Jako związek bojowy od tego czasu 21.Pułk Ułanów przestał istnieć. W uznaniu zasług 21.Pułku Ułanów dowódca Armii „Łódź” gen. Juliusz Rómmel nadał 14 krzyży Orderu Wojennego Virtuti Militari V klasy oraz jeden krzyż IV klasy. W 1966 roku Kapituła Orderu Wojennego w Londynie w uznaniu za niezwykłe męstwo nadała 21.Pułkowi Ułanów Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Poczet dowódców 21.Pułku Ułanów Nadwiślańskich :
mjr Bohdan Dąbrowski – (22.07.1920-28.07.1920)
płk Aleksander Kunicki – (28.07.1920-20.06.1923)
ppłk Władysław Rozlau – (29.06.1923-12.03.1929)
płk Józef Safar – (22.03.1929-20.08.1939)
płk Kazimierz Suski de Rostwo – (20.08.1939-14.09.1939) – ciężko ranny w walkach
Proporzec dowódcy 21.Pułku Ułanów Nadwiślańskich
Serdecznie podziękowania dla Pana Wojciecha Lietza, za wyrażenie zgody na możliwość skorzystania z materiałów zawartych na jego stronie http://www.wojteklietz.republika.pl